فیپا یا فهرست نویسی پیش از چاپ عبارت است از فهرست نویسی توصیفی و تحلیلی کتاب، پیش از انتشار که در صفحه حقوقی یا صفحه شناسنامه کتاب درج میگردد.
تاریخچه فیپا:
فیپا تهیه اطلاعات کتابشناختی برای شناسایی و بازیابی یک کتاب بر مبنای ضوابط و استانداردهای بین المللی قبل از انتشار آن کتاب است.کتابشناسی ملی حاصل همکاری تنگاتنگ ناشران با سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران جهت تهیه فهرست نویسی کتاب ها می باشد. این طرح به شکل غیررسمی در سال ۱۸۷۰ در آمریکا پیشنهاد شد و برای اولین مرتبه به طور رسمی توسط کتابخانه کنگره آمریکا در سال ۱۹۰۱ آغاز شد. در سال ۱۹۷۱ برای دومین مرتبه با روشی که برخاسته از طرح فهرست نویسی از مأخذ بود در کتابخانه کنگره آمریکا پی گرفته شد. پس از حدود ۳ سال ۶۵ درصد از کتابخانه های آمریکا دارای فهرست برگه پیش از انتشار شدند. در انگلستان پیشنهاد این طرح به سال ۱۸۷۶ باز میگردد، اما اجرای رسمی آن به سال ۱۹۷۷ میرسد. در سال ۱۹۸۱ اعلام شد که ۹۰ درصد از کتابخانه های انگلستان از این طرح استفاده میکنند. در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان از این طرح استقبال کرده اند. در ایران نیز در سال ۱۳۷۱ کتابخانه ملی ایران این طرح را به طور آزمایشی با برخی از ناشران به اجرا گذاشت و پس از موفقیت نسبی پیشنهاد قانونی شدن آن، طی طرحی در اسفند ۱۳۷۴ از سوی کتابخانه ملی به هیئت دولت ارائه شد که تصویب نامه آن در سال ۱۳۷۵ به کتابخانه ملی ابلاغ شد و مسئولیت اجرایی طرح بر عهده کتابخانه ملی نهاده شد. در مهر ۱۳۷۷ کتابخانه ملی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجرای طرح را به طور رسمی آغاز کرد.
مزایا های فیپا:
از مزایای فیپا می توان به کاهش هزینه های فهرست نویسی در کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی کشور، یکدستی در اطلاعات کتاب شناختی فهرست های کتابخانه های سراسر کشور و تسریع در پخش اطلاعات مربوط به انتشار یک اثر در سطح شبکه های ملی و بین المللی نام برد. اداره کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی مسئول مستقیم صدور فیپا در جمهوری اسلامی ایران می باشد و هیچ نماینده ای در سطح کشور ندارد و صدور فیپا تنها توسط سازمان و اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به صورت رایگان انجام می گردد.
اطلاعاتی که در فیپای کتاب درج میگردد به شرح زیر می باشد:
سرشناسه: در قسمت سرشناسه نام نویسنده اصلی کتاب همراه با سال تولد ایشان می آید.
عنوان و نام پدیدآور: در این قسمت نام کتاب و نام تمامی نویسندگان نوشته می شود.
مشخصات نشر: در این قسمت آدرس انتشارات کتاب، نام انتشارات کتاب و سال چاپ کتاب می آید.
مشخصات ظاهری: شامل تعداد صفحات کتاب و در صورت وجود جدول، تصویر، نمودار می باشد.
شماره شابک یا ISBN: شماره شابک (ISBN) کتاب در این قسمت درج می شود.
موضوع: موضوع کتاب و کلمات کلیدی کتاب را شامل می شود.
شناسه افزوده: در صورتی که کتاب بیش از یک نویسنده داشته باشد نام بقیه نویسندگان به صورت جداگانه در شناسه افزوده نوشته می شود.
رده بندی کنگره، رده بندی دیویی و شماره کتاب شناسی ملی: این مشخصات مربوط به کدهای ثبت کتاب در کتابخانه ملی و مرکز فیپا می باشد.
لازم به ذکر است انتشارات دکتر احمدی، بعد از دریافت شابک، نسبت به دریافت فیپا اقدام خواهد کرد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و ارتباط با کارشناسان انتشارات دکتر احمدی به صفحه تماس باما مراجعه نمایید.
